مرور روایات و معجزاتی که در پرتو زیارت امام رضا(ع) رخ داده آثار شگرف این زیارت و رهاورد آن برای زائر را بیان می‌کند؛ آثاری که می‌تواند زندگی انسان را دستخوش تحولات شگرف قرار دهد.
از این رو، در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام سیدمحسن حسینی‌سبزواری، خطیب و کارشناس مذهبی، برخی از این آثار به‌ویژه در ابعاد روحی معنوی را بررسی کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه تقدیم حضورتان می‌شود.
زیارت امام رضا(ع) چه با حضور در حرم مطهر ایشان و چه از راه دور، چه فضایی را از نظر روحی و عاطفی برای زائر ایجاد می‌کند؟
اگر از ما بپرسند قرار است به دیدار کسی بروید که در همه تاریخ عالم یعنی از ابتدای خلقت (نه فقط خلقت انسان بلکه خلقت موجودات دیگر مثل اجنه و ملائکه و عوالم دیگر) جزو ۱۴ انسان برتر عالم است، چه احساسی می‌یابید؟ بلاتشبیه مثل اینکه بگویند وارد مجلسی می‌شوید که سلطان یا شخص اول یک مملکت در آن حضور دارد یا اگر قرار باشد به دیدار یکی از برترین و دیدنی‌ترین نقاط عالم بروید چه حال و هوایی به شما دست می‌دهد؟ در زیارت امام رضا(ع) باید بدانیم سراغ کسی می‌رویم که در بین همه موجودات عالم یکی از ۱۴نفر برتر هستند، بنابراین باید برای چنین دیداری شوق، آمادگی، پاکی و طهارت داشت. برای همین غسل زیارت می‌کنیم. باید سختی‌های احتمالی را تحمل کرد مثل روزهای پایانی ماه صفر و ایام شهادت امام رضا(ع) که زائران حتی در خیابان‌ها می‌خوابند! این نشان‌دهنده معرفت است؛ باید این معرفت در جامعه تقویت شود. زائر امام رضا(ع) باید بداند امام کیست و چه برکاتی برای عالم دارد. اگر این مهم را تشریح و تبیین کنیم و از آیات و روایات برای تفسیر کلمه امام معنی بیاوریم آنگاه معنای حقیقی زیارت را درک می‌کنیم و با سر به زیارت ائمه(ع) می‌رویم!
چطور چنین فضایی را در زیارت برای خود ایجاد کنیم؟
در اذن دخول زیارت امام رضا(ع) می‌خوانیم:
«أَ أَدْخُلُ یَا مَلائِکَةَ اللهِ» بنابراین باید در زیارت این احساس را داشته باشیم که به سمت همه خیرات می‌رویم؛ چنان‌که امام رضا(ع) خود فرمودند: هر کس از راه دور به زیارت من بیاید، در سه موضع به کمک او می‌روم و به‌قدری می‌ایستم تا از هول و هراس برهد؛ یکی هنگام دادن نامه اعمال، دیگری هنگام صراط و سوم، زمانی که عمل او را می‌سنجند!
با حساب این دنیایی چقدر باید هزینه کنیم که در این سه موقف مهم و حساس، امام رضا(ع) به کمک ما بیایند؟ اگر کسی این مطلب را بداند، راضی نمی‌شود به زیارت امام رضا(ع) نرود و اگر این فرصت را هم نیابد، از راه دور به حضرت(ع) سلام و عرض ارادت کرده و زائر حضرت ثامن‌الائمه(ع) می‌شود. زیارت امام معصوم(ع) به‌قدری برای ما حائز درجات و برکات است که باید همچون وجوب نان شب حتی از راه دور سراغ آن برویم.
زیارت چگونه و با چه کیفیتی ما را در مدار رأفت امام رضا(ع) قرار می‌دهد؟
شخصی به امام کاظم(ع) نامه نوشت و عرض کرد: ما موالیان و شیعیان که راهمان از شما دور است آیا شما به یاد ما هستید؟ حضرت موسی‌بن‌جعفر(ع) در پاسخ وی تشری مهربانانه زدند و فرمودند: می‌دانی تا ما شما را یاد نکنیم شما اجازه نمی‌یابید ما را
یاد کنید!
باید بدانیم چه کرده‌ایم که امام رضا(ع) به ما رأفت کرده و اجازه زیارت ایشان را یافته‌ایم، یعنی یاد و ذکر و مجلس و زیارت امام رضا(ع) از رأفت ایشان شروع می‌شود و وقتی از زیارت بازمی‌گردیم به دلیل سختی‌هایی که در این مسیر متحمل شده‌ایم بیش از گذشته از رأفت امام رضا(ع) بهره‌مند می‌شویم. درواقع یک رأفت پیش از زیارت داریم و یک رأفت پس از زیارت که نباید از هر دو این‌ها غافل شد.
برای اینکه زائر استفاده حداکثری از زیارت امام رضا(ع) داشته باشد باید چه کند و بر چه چیز تمرکز داشته باشد؟
زائر در زیارت باید دو نکته را رعایت کند تا بیشترین اثر را ببرد؛ نخست، اخلاص در زیارت یعنی زیارت او فقط و فقط برای امام باشد. اگر کسی برای شفا و طلب حاجت برود، زیارتش قبول است اما کسی بیشترین اثر زیارت را درک می‌کند که به قول معروف فقط برای گل روی امام راهی زیارت شود و اینکه حضرت(ع) حاجتش را بدهند یا ندهند برایش فرقی نکند! و زیارت را برای تعظیم شعائر الهی انجام دهد، چون ائمه(ع) از بزرگ‌ترین شعائر الهی هستند.
دوم آنکه در زیارت تا جای ممکن از محرمات پرهیز و به واجبات عمل کند تا در پرتو زیارت به وجود امام بیشتر متوجه باشد؛ مثل نماز که حضور قلب در ارزش آن تأثیر بسیار دارد؛ امام باقر(ع) فرمودند: مقداری از نماز اثر دارد که نمازگزار حضور قلب داشته باشد... یعنی نماز پذیرفته می‌شود اما میزان تأثیر نماز به‌ویژه در عمل به معروفات و پرهیز از منکرات به حضور قلب بستگی دارد. زیارت نیز چنین است و اخلاص و حس حضور در محضر امام، ما را از برکات حداکثری زیارت بهره‌مند می‌کند.
زیارت امام رضا(ع) چه با حضور در حرم مطهر ایشان و چه از راه دور، چه فضایی را از نظر روحی و عاطفی برای زائر ایجاد می‌کند؟
اگر از ما بپرسند قرار است به دیدار کسی بروید که در همه تاریخ عالم یعنی از ابتدای خلقت (نه فقط خلقت انسان بلکه خلقت موجودات دیگر مثل اجنه و ملائکه و عوالم دیگر) جزو ۱۴ انسان برتر عالم است، چه احساسی می‌یابید؟ بلاتشبیه مثل اینکه بگویند وارد مجلسی می‌شوید که سلطان یا شخص اول یک مملکت در آن حضور دارد یا اگر قرار باشد به دیدار یکی از برترین و دیدنی‌ترین نقاط عالم بروید چه حال و هوایی به شما دست می‌دهد؟ در زیارت امام رضا(ع) باید بدانیم سراغ کسی می‌رویم که در بین همه موجودات عالم یکی از ۱۴نفر برتر هستند، بنابراین باید برای چنین دیداری شوق، آمادگی، پاکی و طهارت داشت. برای همین غسل زیارت می‌کنیم. باید سختی‌های احتمالی را تحمل کرد مثل روزهای پایانی ماه صفر و ایام شهادت امام رضا(ع) که زائران حتی در خیابان‌ها می‌خوابند! این نشان‌دهنده معرفت است؛ باید این معرفت در جامعه تقویت شود. زائر امام رضا(ع) باید بداند امام کیست و چه برکاتی برای عالم دارد. اگر این مهم را تشریح و تبیین کنیم و از آیات و روایات برای تفسیر کلمه امام معنی بیاوریم آنگاه معنای حقیقی زیارت را درک می‌کنیم و با سر به زیارت ائمه(ع) می‌رویم!
چطور چنین فضایی را در زیارت برای خود ایجاد کنیم؟
در اذن دخول زیارت امام رضا(ع) می‌خوانیم:
«أَ أَدْخُلُ یَا مَلائِکَةَ اللهِ» بنابراین باید در زیارت این احساس را داشته باشیم که به سمت همه خیرات می‌رویم؛ چنان‌که امام رضا(ع) خود فرمودند: هر کس از راه دور به زیارت من بیاید، در سه موضع به کمک او می‌روم و به‌قدری می‌ایستم تا از هول و هراس برهد؛ یکی هنگام دادن نامه اعمال، دیگری هنگام صراط و سوم، زمانی که عمل او را می‌سنجند!
با حساب این دنیایی چقدر باید هزینه کنیم که در این سه موقف مهم و حساس، امام رضا(ع) به کمک ما بیایند؟ اگر کسی این مطلب را بداند، راضی نمی‌شود به زیارت امام رضا(ع) نرود و اگر این فرصت را هم نیابد، از راه دور به حضرت(ع) سلام و عرض ارادت کرده و زائر حضرت ثامن‌الائمه(ع) می‌شود. زیارت امام معصوم(ع) به‌قدری برای ما حائز درجات و برکات است که باید همچون وجوب نان شب حتی از راه دور سراغ آن برویم.
زیارت چگونه و با چه کیفیتی ما را در مدار رأفت امام رضا(ع) قرار می‌دهد؟
شخصی به امام کاظم(ع) نامه نوشت و عرض کرد: ما موالیان و شیعیان که راهمان از شما دور است آیا شما به یاد ما هستید؟ حضرت موسی‌بن‌جعفر(ع) در پاسخ وی تشری مهربانانه زدند و فرمودند: می‌دانی تا ما شما را یاد نکنیم شما اجازه نمی‌یابید ما را
یاد کنید!
باید بدانیم چه کرده‌ایم که امام رضا(ع) به ما رأفت کرده و اجازه زیارت ایشان را یافته‌ایم، یعنی یاد و ذکر و مجلس و زیارت امام رضا(ع) از رأفت ایشان شروع می‌شود و وقتی از زیارت بازمی‌گردیم به دلیل سختی‌هایی که در این مسیر متحمل شده‌ایم بیش از گذشته از رأفت امام رضا(ع) بهره‌مند می‌شویم. درواقع یک رأفت پیش از زیارت داریم و یک رأفت پس از زیارت که نباید از هر دو این‌ها غافل شد.
برای اینکه زائر استفاده حداکثری از زیارت امام رضا(ع) داشته باشد باید چه کند و بر چه چیز تمرکز داشته باشد؟
زائر در زیارت باید دو نکته را رعایت کند تا بیشترین اثر را ببرد؛ نخست، اخلاص در زیارت یعنی زیارت او فقط و فقط برای امام باشد. اگر کسی برای شفا و طلب حاجت برود، زیارتش قبول است اما کسی بیشترین اثر زیارت را درک می‌کند که به قول معروف فقط برای گل روی امام راهی زیارت شود و اینکه حضرت(ع) حاجتش را بدهند یا ندهند برایش فرقی نکند! و زیارت را برای تعظیم شعائر الهی انجام دهد، چون ائمه(ع) از بزرگ‌ترین شعائر الهی هستند.
دوم آنکه در زیارت تا جای ممکن از محرمات پرهیز و به واجبات عمل کند تا در پرتو زیارت به وجود امام بیشتر متوجه باشد؛ مثل نماز که حضور قلب در ارزش آن تأثیر بسیار دارد؛ امام باقر(ع) فرمودند: مقداری از نماز اثر دارد که نمازگزار حضور قلب داشته باشد... یعنی نماز پذیرفته می‌شود اما میزان تأثیر نماز به‌ویژه در عمل به معروفات و پرهیز از منکرات به حضور قلب بستگی دارد. زیارت نیز چنین است و اخلاص و حس حضور در محضر امام، ما را از برکات حداکثری زیارت بهره‌مند می‌کند.
آمنه مستقیمی
نظر شما